De mystiek van de paardekastanje

Bij veel boerderijen kun je aan de zuidzijde een grote paardekastanje (Aesculus hippocastanum) aantreffen. Deze boom staat daar niet zomaar.

Een heks kan op verschillende plaatsen zich vestigen, maar een kastanjeboom is zijn favoriete behuizing.
Wanneer vroeger een boerderij gebouwd werd, dan werd direct na het gereed komen van de bouw vlak naast de boerderij een paardekastanje geplant. Wanneer dit namelijk niet gebeurde dan wachtte de bewoners groot onheil.
Men was er van overtuigd dat heksen die over de uitgestrekte heidevelden zwierven, op gezette tijden een toevluchtsoord zochten. Een boerderij was er altijd wel in de omgeving en daar zou de heks dan intrek nemen. Binnen de kortste keren lagen gezinsleden of arbeiders dan ziek in bed. Het water in de put zou vies gaan smaken. Er brak dan ook ziekte uit onder het vee en een hele veestapel kon doodgaan.
De goden joegen op de heksen en bestookte de heksen met stormwind en bliksemschichten. Huisde er een heks in je boerderij, dan zou deze boerderij te gronde gaan aan dit natuurgeweld.
Men geloofde ook dat je heksen rust kon bieden en gunstig kon stemmen door een kastanjeboom te planten. De heks zou hierin zijn intrek nemen en dan de boerderij, de bewoners en het vee met rust laten.

In werkelijkheid waren deze mensen bang voor iets wat ze niet konden verklaren. De ziektes die uitbraken op de boerderijen had vaak met slechte hygiëne te maken. Maar andere oorzaken zijn ook denkbaar. Tegenwoordig heersen ook ziektes op boerderijen, denk bijvoorbeeld maar aan de vogelpest op de Veluwe en in Limburg.
Stormgeweld komt vaak uit het zuid-westen. Een grote boom is dan een goede windbreker, waardoor de boerderij minder van de storm te lijden heeft. Dit verklaart deels de plaatsing van de boom op het zuiden. Maar ook houdt een boom op het zuiden de zon tegen en zorgt zo voor verkoeling in de boerderij. Een hoge boom werkt tevens goed als bliksemafleider. Bij onweer zal de bliksem in de boom slaan en niet in de boerderij. Door al deze effecten dachten de mensen dat ze de heks gunstig hadden gestemd.
Een heks verscheen vaak in de gedaante van een uil. Wanneer een uil gesignaleerd werd, dan was men overtuigd dat deze uil de heks was. Met zijn 'ohoe-geroep' wil de heks iedereen de stuipen op het lijf jagen. Van een uil is bekend dat deze bij voorkeur verblijft in een paardekastanje. Hiermee is dan ook verklaard waarom de paardekastanje werd gebruikt als grote boom bij de boerderij.

Bewoont u een boerderij met daarnaast een oude kastanjeboom.... wees er zuinig op.