100 jaar oude wetenswaardigheden

In vroegere jaren werden door sommige mensen in een aantekenboekje in de loop der jaren allerlei wetenswaardigheden genoteerd, van huismiddeltjes tot manieren om kool te bewaren tot informatie over verschillende soorten kunstmest en het gebruik ervan. Deze notities waren vaak alleen voor eigen gebruik, als een soort geheugensteuntjes. Een dergelijke lijst met wetenwaardigheden, opgeschreven rond 1915, kreeg ik kort geleden in handen. Een fragment hieruit luidt als volgt:

Enten:
De Ent zetten aan de west of Zuidkant met het beneden oog naar de zon gekeerd ook op volwassen boomen kan men enten op de takken; men neemt de entloten voorzien van 3 a 4 flinke oogen, in Januarij of Februarij bij open weer, van jonge gezonde boomen, om ze op een koele doch vorstvrije plaatsin vochtige mulle aarde te bewaren en ent ze in Maart tot April bij mooi zacht donker weer soort op soort.
Bereiding van Entwas, twee deelen hars een deel lijnolie 20 deelen bijenwas 28 deelen verwarmde Wijngeest en doorroeren als de drie eersten saamgesmolten wat zijn afgekoeld.
Entwas kan ook gemaakt worden van een mengsel was, pek en schaapsvet.

Stekken van heester met altoos houdend blad, moeten in Augustus onder glas gezet worden, dicht bij 't glas en veel gieten. Scheuten die men voor stekken gebruiken wil, moeten volgroeit maar mogen niet hard of houterig geworden zijn.
Stekken die moeijeijk wortel maken; snijdt men in den herfst eind Sept half October en kuilt ze op een luwe plaats achter muur of schutting en stekt ze in de eerste helft April of laatste helft Maart, naar weersgesteldheid en groei der te gebruiken stekken, de wortelvorming kan men door insnijding overlangs of een plakje afschillen bevorderen.

Rododendrons en heester moeten in de eerste helft van Juli gestekt worden, ook kan men dan best Hulst verpoten en snoeien, natuurlijk bij flink gieten. De palm stekt men best in Augustus.
Een mooie bloemheester die ook winterhard is, dat is de gewone Boereniasmiin (Philadelphus Coronarius is de vreemde benaming)
Eenjarige klimplanten uit zaad te bekomen, zijn de welriekende en bloeiende Lathijnis; een ook bloeiende is de Oostindiesche Bitterkers

Overblijvende klimplanten zijn Wijnruit, hop, klimop en kamperfoelie.

Een overblijvende Bamboesplant is Bambusa Metake. wordt tot 3 Meter lang en schiet telkens nieuwe scheuten uit den wortel. Te bekomen bij Jak. C Groenewegen ten Santpoort a 1,50 stuk Bambusa Metake Sieb

Een klimplant die wortelt in de boom zonder de aarde te begeeren en niet schadelijk voor den boom is, heet Mistletoe of Vogellijm ook wel Mistel of Maretak men drukt de bes ledig op een tak iets van het kleverig vogt verwijderen zoo dat de pit blijft zitten ze wil liefst op wilgen of appelboom of popelier

Weeraanwijzers Hijgrometers zo heet reigersbek of Erodium en groeit in 't Gooi langs vele spoordijken op zandgrond; breed voerig in 't schoolflora van Heukels en Suringa vermeldt.

Beste peresoorten zijn Janbaasjes vroege soort half Juli rijp Oomskinderen dure fune Boterperen

Een lekkere eetbare struikvrucht is de Japansche Wijnbes bij de meeste boomkweekers te bekomen; ook winterhard, de ombuigende takken wortelen gemakkelijk in de grond voor nieuwe planten, zeer geschikt tegen muur en schutting fraaie roode bes gelijkend op framboos.

Beste appelsoorten Prec=v- Engeland Vroegrijpe iets duurzaam en beste appel is de Swedenappel Bouwmans en Boskoop renet Gele Bellefleur sterappel (Export) Witte winter Calvile Princess Nobles dure appel Engelsche Goudpirmiin dubbelde Goudreinetten Bellefleur de beide laatsten dure appels

Alle gewassen gebruiken ongeveer driemaal zoveel kali als phosphorzuur. Veengronden hebben Kaligebrek. zandgronden hebben phosphor en stikstofgebrek

Middel tegen bijestekken is de handen met twee deelen vaseline en een deel Naphtaline door elkaar gemengd welke geur de bijen verjaagt
Middel tegen rupsen op kool moes enz. is lappen met koolteer en petroleum aan stokken er tusschen plaatsen.
Een middel tegen knolvoet bij koolplanten is de grond een Jaar te vooren zwaar te bekalken.
Om kool te bewaren graaft men in hooge drooge grond een niet te diepe kuil, hier worden de kolen met wortel en al in geplaatst zodat ze elkaar niet raken, vooral de stronk en wortel niet beschadigen en de wortel omhoog plaatsen. Dan er zand los op werpen zoodat de tusschenruimten goed ingevuld wordt (vooral niet op trappen). Dan er wat bladaarde op, wat tegen de winter verdikt moet worden, om bevriezen te voorkomen.
Voor koolplanten van worm te vrijwaren neemt men een stuk stijfpapier knipt daar een ronde schijf in 't midden een gatje ter groote als de koolplant maken dan tot het gatje doorknippen en met bruine teer bestrijken en in de zon laten droogen voor men ze om de kool gaat leggen. men kan ook wel koolkragen koopen.

En tenslotte: Half formaline en half water met een paar stukjes fleesch er in, is een best middel om Kamervliegen te dooden.